Akwarium – zbiornik o pojemności od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy litrów, mający co najmniej jedną ścianę z materiału przezroczystego, służący do kontrolowanej hodowli oraz prezentacji organizmów żyjących w środowisku wodnym (słodko- lub słonowodnym).
Mianem tym określa się:
sam zbiornik (pojemnik),
lub zbiornik z dodatkowym wyposażeniem i zasiedleniem.
Terminu akwarium użył po raz pierwszy angielski przyrodnik Philip Henry Gosse w 1853.
Elementy składowe akwarium (traktowanego jako komplet wyposażenia) można podzielić na:
podstawowe (urządzenia na stałe pracujące przy akwarium i sam zbiornik)
pomocnicze (urządzenia wykorzystywane okazyjnie przy akwarium)
Elementy podstawowe
Zbiornik - W chwili obecnej najpopularniejsze na rynku są szklane akwaria klejone (wyparły z rynku tzw. zbiorniki ramowe). Produkuje się także akwaria z tworzyw sztucznych (są niestety podatne na zadrapania). Akwaria klejone występują w różnych kształtach np. panoramiczne, profilowane, w kształcie delty, prostopadłościenne, ośmiokątne, przelewowe. W większych akwariach (pow. 100 cm) długości zaleca się stosowanie tzw. listew wzmacniających.
Oświetlenie - to niezbędny element akwarium. Światło jest wykorzystywane przez rośliny do fotosyntezy, reguluje procesy życiowe ryb (może być także stosowane do stymulowania okresu rozrodczego).
Najpopularniejsze obecnie rozwiązanie do oświetlenia akwarium to świetlówki. Moc świetlówki dobiera się odpowiednio do pojemności akwarium oraz do potrzeb organizmów w nim przebywających. Zaleca się stosowanie co najmniej 0,5 W oświetlenia jarzeniowego na litr wody dla akwariów z roślinami światłolubnymi i zwierzętami pochodzącymi z rejonów tropikalnych lub wód płytkich o dużym nasłonecznieniu.
Przy oświetleniu powyżej 0,7 W na litr jest konieczne podawanie do akwarium CO2. W akwariach z poziomem wody wyższym niż 60 cm powinno się stosować lampy HQL (rtęciowe) lub HQI (metalohalogenowe).
Ogrzewanie - Do ogrzewania stosowane są kable grzejne i grzałki (z wbudowanym termostatem i bez).
Termostat to urządzenie utrzymujące stałą temperaturę wody. Grzałkę trzeba dobrać do akwarium według jego pojemności (w zależności od temperatury powietrza należy dobrać moc grzałki termostatycznej).
Filtry -Woda jest filtrowana w akwarium w celu poprawienia jej jakości i uzyskania pełnej klarowności.
Filtr kubełkowy (zewnętrzny) - filtr akwarystyczny w postaci szczelnie zamkniętego zbiornika z pompą, umożliwiający najczęściej wielopoziomową filtrację wody. Filtr ten umieszczany jest najczęściej pod akwarium gdyż siła grawitacji gra ważną rolę dla jego wydajności i podczas jego zalewania.
Fabrycznie produkowane filtry kubełkowe wyposażone są najczęściej w kilka pojemników na tzw. wkłady filtracyjne i dają użytkownikowi możliwość dowolnego doboru tych wkładów w zależności od zapotrzebowania. Niektóre filtry posiadają, poza pojemnikami na wymienne wkłady filtracyjne, na stałe zainstalowany prefiltr do wstępnej filtracji mechanicznej wody.
Filtr przelewowy - urządzenie filtrujące stosowane w akwarystyce do oczyszczania wody z zawiesin i produktów przemiany. Zbudowane ze zbiornika, pompy zasysającej wodę, materiałów filtrujących, rurki wlotowej i wylotowej. Woda zasysana z akwarium przechodzi przez materiały filtrujące, na których zatrzymywane są zanieczyszczenia mechaniczne oraz złoże filtra biologicznego, a następnie przelewana (stąd nazwa) jest rurką wylotową lub bezpośrednio ze zbiornika filtrującego (tzw. kaskada) do akwarium. Zaletą zewnętrznych urządzeń filtrujących jest możliwość zwiększania ich pojemności bez konieczności ograniczania miejsca wewnątrz zbiornika. Natomiast przelewanie filtrowanej wody przez krawędź akwarium i jej ciągłe uderzanie w powierzchnię wody wewnątrz zbiornika powoduje jej natlenianie.
Filtry przelewowe niekiedy są wmontowane do akwarium przez producentów, ale można również zainstalować je samemu, maskując od zewnątrz elementami dekoracyjnymi. Filtry tego rodzaju zyskują coraz większą popularność, gdyż są łatwe do zainstalowania i do obsługi. W dużych akwariach okazują się czasem mało skuteczne jako filtry mechaniczne, które mają za zadanie zatrzymywać większe cząstki zawiesiny. Przyjęło się umieszczać filtr dekantacyjny na jednej z dwóch ścian bocznych akwarium. Jednak ważniejsze od miejsca, w którym się on znajduje, jest, żeby objętość filtra była co najmniej 10% objętości akwarium.
Termometry:
Termometry paskowe (przyklejane, granica błędu wynosi ok. 2°C).
Szklane termometry spirytusowe (granica błędu wynosi ok. 1°C).
Szklane termometry rtęciowe (dokładniejsze od cieczowych)
Termometry elektroniczne (duża dokładność pomiaru)
Termometry bimetaliczne (dokładność zbliżona do termometrów paskowych).
Przyrządy pomocnicze
Czyścik do szyb (tradycyjny i magnetyczny).
Fajka akwarystyczna - przyrząd do odławiania szczególnie delikatnych ryb lub narybku.
Hydrometr – urządzenie do pomiaru gęstości wody (słonowodna akwarystyka).
Karmniki na pokarm żywy i suchy.
Komplet sitek o różnych wielkościach oczek - stosowane do sortowania organizmów pokarmowych.
Odmulacz – przyrząd do usuwania resztek i osadów z dna.
Szpilki do roślin (np. wykałaczka)- do przytrzymywania roślin w podłożu do czasu ich ukorzenienia się.
Siatka akwarystyczna – łapanie i transport ryb. Siatki specjalistyczne do przenoszenia żywych ryb.
Wąż plastykowy (lub gumowy) potrzebny do spuszczania i nalewania wody, także do ściągania osadu z dna.
